مسائل متحول کننده آسیا تا سال 2038

مسائل متحول کننده آسیا تا سال 2038

نویسنده: سهیل عنایت الله

مترجم: محمد علی برادران قهفرخی^[1]

با دیدن وضعیت آسیا خصوصا مناطق شرق، جنوب و جنوب شرقی، چشم انداز من از آینده این قاره که برخی آنرا ” خیزش یا قیام عظیم “^[2] تلقی می کنند در واقع گذر از فقر به ثروت اقتصادی ( به صورت ناهمگن)، گذر از نشخوارکنندگان منفعلانه دانش و معرفت به سوی آفرینشگران واقعیت به صورت کاملا فعالانه و هوشمندانه و تغییر از فرهنگ گذشته نگری به فرهنگ آینده نگری می باشد. چیزی که شاهد آن خواهیم بود در واقع پتانسیل های آسیا برای قدرت و قوت گرفتن می باشد که نه فقط از نظر فرصت های کسب و کار و توسعه اقتصادی بلکه در چشم انداز آینده جدید جهان نیز نقش به سزایی دارد. من به عنوان یک عامل تغییر، به بررسی ابداعات و امکانات موجود بسنده کرده ام و بنابراین ممکن است نسبت به وضع موجود سوگیری داشته باشم. با توجه به چنین مقتضیاتی، من آینده های جایگزین آسیا را در بیست سال آینده در ادامه ترسیم می کنم.

به عقب برگردیم و ازگذشته شروع کنم:

وقتی در اوایل دهه 1970 با تیم بسکتبال دبیرستانم برای شرکت در یک تورنمت به سنگاپور سفرکردیم، این کشور را همانند ” غرب وحشی” با داروهای نیروزا و اعتیاد آور پس از بازی ها و آزادی روابط جنسی در خیابانها مشاهده کردم. امروز اما، این کشور کمتر نشانی از آن دوران دارد. طراحی شهری سبز، نظارت و قوانین مترقی تر و نوآوری از ویژگی های بارز این کشور و شهر می باشد.

شکل 1 – سنگاپور سبز، هتل پارک رویال، تصویر از سهیل عنایت الله

شهرهای دیگر آسیا نیز شاهد انباشت ثروت قابل ملاحظه ای بوده اند؛ اما با ناهمگونی و عدم توازن چشمگیر، تبدیل به ” سیاه چاله های ” سرمایه شده اند که منابع مالی و زندگی مجامع محلی را از مناطق همجوار بلعیده است. به عنوان مثال کوالالامپور، جایی که من در اوایل دهه 1970 زندگی میکردم، به یک شهر جهانی خیره کننده تبدیل شده است هرچند هنوز چالش هایی در این شهر به چشم می خوردند. به عنوان مثال هنوز این ذهنیت که” من خرید می کنم، پس هستم” در افراد جامعه قابل تامل است. در سنگاپور چشم انداز جامعه و شهروندان در خصوص زندگی جدید را تحت عنوان “5c” قلمداد می کنند که بیانگر ارزش وجه نقد^[3]، حاکمیت مشترک^[4]، کارت اعتباری^[5]، خودرو و باشگاه تفریحی^[6] می باشد. همچنین هنوز فرایند مهاجرت از روستا به شهر به منظور رهایی از فقر و بدون توجه به جوانب نابودی جوامع روستایی در آسیا ادامه دارد. در اینجا این تضاد پیش می آید که آیا لزومی دارد روستای ” کامپونگ”^[7] ( روستایی پایدار، مبتنی بر اجتماعات محلی، دارای توازن و تعادل) در شهر ادغام شود و باعث اتصال جوامع محلی روستایی به فرصتهای شهری شود یا خیر؟ آیا راه جایگزینی وجود دارد، به نحوی که بتوان آینده و گذشته را به یک جریان حال ممکن متصل نمود؟

چشم انداز آینده از سال 1994:

در سال 1994، محققان در نشست یونسکو در بانکوک برای بررسی این سوال و سؤالات دیگر دیدار کردند.(1)

در طی آن جلسه، نتیجه گیری که به عنوان یک سوال اساسی مطرح شد این بود که، آیا آسیا در تمام زمینه ها و حوزه ها باید مسیری در امتداد ” آینده دست دوم غربی ” طی کند و به صورت کورکورانه از مدل های شهری، خانوادگی، اقتصادی و درمانی غرب تبعیت کند یا می تواند از مدلهای نوآوری جهشی^[8] استفاده نموده و به سمت مدرنیته سوق پیدا کند (دستیابی به حقوق مترقی دنیای مدرن باوجود احترام به سنتها) یا جایگزین های جدید برای مدرنیته با روشهای جدید تامین مالی، محصولات فرهنگی و فناوری های جدید پیدا کند.این یک سوال چالش برانگیز و بی پاسخی بوده است. محققان یقیین داشتند که آسیا ناگریز است از الگوی غربی و به صورت کورکورانه تبعیت کند.(اشاره به فرهنگ لس آنجلسی و مصرف بی رویه ازخودرو شخصی دارد). لیکن این فرهنگ و جهان بینی صرفا آسیا را به سمت فاجعه سوق می دهد.

شکل 2- خیابانهای مملو از خودرو در بانکوک، تصویر از سهیل عنایت الله

اکنون این سوال به قوت خود باقی است که آسیا می بایست به کدامین سو برود؟

سال 2018:

پس از گذشت 20 سال از نشست بانکوک اکنون در سال 2018 ، پاسخ به موراد زیر تا حدی روشن و مشخص شده است. آسیا برخاست و شروع به گفتن “بله می توانم” به خودش کرد، همانطور که سوزانتا گونییتالاکه^[9] در نشستی در سال1991 در بانکوک پیش بینی کرده بود.آنچه قابل تصور است در ذیل آمده است:

1- ظهور قدرت اقتصادی و نرم چین:

گزارشات آینده پژوهی از دهه 1980 نشان می داد که سرانجام یک” تغییر قدرت به سمت ناحیه پاسیفیک “همانطور که به سال 2020 نزدیک میشویم بوجود خواهد آمد؛(2) اما این تغییر هم اکنون صورت گرفته است، به عنوان مثال، طبق بسیاری از پیش بینی ها قرار بود میزان تولید ناخالص داخلی چین از ایالات متحده تا سال 2050 پیشی بگیرد؛ در حالی که این موضوع در سال 2019 تحقق پیدا کرد و در واقع داده های صندوق بین المللی پول(IMF) بر اساس قدرت خرید نیز قبلا چنین پیش بینی کرده بود که تا سال 2014، چین بزرگترین اقتصاد جهان را خواهدداشت. (3)

2- سیطره کالاها و محصولات عامه پسند کره ای (k-pop) در بازارهای جهانی :

شواهد حاکی از فروش 100 میلون دلاری محصولات فرهنگی می باشد که منجر به رشد چهار برابری میزان فروش محصولات و فناوریهای کره ای از قبیل مانند سامسونگ می شود).(4)

3- پیشرو شدن کشورهای آسیایی در حوزه مطالعات آینده نگاری و آینده پژوهی :

سنگاپور، مالزی، کره جنوبی و تایوان در حوزه مطالعات آینده نگاری و آینده پژوهی هم اکنون پیشرو هستند.

4- افزایش اعتبار پاسپورت کشورهای آسیایی :

سنگاپور اکنون به همراه مالزی، کره جنوبی و ژاپن در جمع 20 کشور برتر دارای معتبرترین گذرنامه جهان می باشند. این اولین باردر تاریخ است که یک کشور آسیایی دارای بالاترین اعتبار گذرنامه می باشد.(5)

5- ارتقا جایگاه و رتبه دانشگاههای آسیا در دنیا :‌

رتبه بندی جدید دانشگاه های دنیا بر اساس عامل پایداری حاکی از رشد و توسعه دانشگاههای آسیا دارد و یک دانشگاه اندونزیایی در این حوزه پیشرو می باشد. به عنوان مثال چشم انداز دانشگاه USM در پنانگ^[10] ودانشگاه براک^[11]در بنگلادش حاکی از تمرکز بر سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه دارد. (6)،(7)و(8)

شکل 3 – تصویر از سهیل عنایت الله ، شکیل احمد ، پوشپیتا الام ، سوزان دیویس ،سناریوهای آینده دانشگاه BRAC بنگلادش^[12]

6- رتبه برتر در شاخص های جدید توسعه از قبیل شاخص خوشبختی و شادی^[13] :

شاخص های جدید توسعه نیز نشان از بهبود و توسعه آسیاییها دارد برای مثال شاخص خوشبختی و شادی ناخالص ملی ” کشور بوتان و کره جنوبی بالاترین میزان در دنیا می باشد.(9)

7- پیشرو شدن آسیایی ها در شاخص های نوآوری و ثبت پتنت :

برای مثال آسیا بیش از 47 % حق اختراعات را به خود اختصاص داده است و هفت شرکت برتر از ده شرکت که بیشترین اختراع و پتنت را ثبت کرده اند از چین، ژاپن وکره جنوبی می باشند.(10)

8- معرفی ثروتمندان جدید آسیایی به جهانیان :

آسیا هر روز میلیاردر جدیدی را به جهانیان معرفی می کند و 41 % از میلیاردرهای جهان را به خود اختصاص خواهد داد. سنگاپور در حال حاضر بیشترین تجمع میلیونرها در جهان( یک از شش خانوار) را دارد. این جریانات منجر به ساخت فیلم هایی مانند “Crazy Rich Asians” می شود. (11)و(12)

سناریوهای آینده آسیا در افق 2038 :

در اینجا سوالاتی مطرح می شود که آیا این روند ادامه خواهد یافت یا آینده جایگزین دیگری وجود دارد؟ در این بخش نویسنده ضمن معرفی سناریوهای آینده آسیا به جوانب هر کدام از سناریو ها پرداخته است که در زیر ارائه شده است.

سناریو اول : دیوار بزرگ آسیا

اولین نکته در مورد آسیا آین است که ملاحظات ژئوپلیتیک ناشی از جنگها و تنش های گذشته کماکان وجود دارد چرا که به طرز چشمگیری تروریسم توسط گروه های حاشیه ای افزایش یافته است. داعش در خاور میانه، تحرکات چین یا کره شمالی به راحتی میتوانند منجر به تنش هایی شود که آسیا را به یک دژ نظامی و جنگی ^[14]محصور در دیوارهای دفاعی تبدیل کند. به عنوان مثال، مهاجرت و کوچ های دسته جمعی پناهندگانی که از تأثیرات منفی و تخریب زیستی ناشی از جنگ یا حتی جنگ هسته ای فرار می کنند، می تواند آسیا را به سمت این سناریو سوق دهند. ملتهای مختلف آسیا برای مقابله با چنین تهدیداتی از یک طرف دیوارهای دژ خود را می سازند لکن از مزایای گردش آزاد سرمایه و فرهنگ و نیروی کار دور می مانند. از نظر استعاری این به معنای بازگشت به ” دیوار بزرگ آسیا” است.

سناریو دوم : بازی مار و پله

می توان چنین تصوری داشت که با وجود پیشرفت های حاصل شده لیکن آسیا در حال سقوط و انحطاط است. تاثیر تغییر اقلیم برکاهش رشد اقتصادی بازی قدیمی “مارو پله” را خاطر نشان می کند.( آنچه بالا می رود، پایین می آید) چرا که پدیده تغییر اقلیم همانند ماری تصور کرد که برخی از دستاوردها نظیر برابری جنسیتی و حرکت به سمت شهرهای پاک تر و سبزتر آسیا را از بین می برد. مار دیگر می تواند ” سالخوردگی” جمعیت باشد چرا که جمعیت سالخورده نوآوری را کاهش داده و توسعه اقتصادی را مختل میکند. افرادی که از آینده نامطمئن هستند می ترسند و لذا کمتر خرج می کنند که این امر منجر به ایجاد یک رکورد بلند مدت شود. در این سناریو در واقع وضعیت امروز ژاپن به نوعی، می تواند فردای آسیا را تداعی کند.

سناریو سوم : دولتهای جنگ

همچنین می توان این تصور را داشت که آینده آسیا در واقع آینده ای با جنگهای بی پایان است ولو اینکه جنگ ها، با درگیریهای نظامی محدود همراه باشند. چین می تواند با نبردهایی در برابر هنگ کنگ و تایوان، آینده ای را که احتمالا تاریک تر است، رقم زند. عدم یافتن پاسخ های راه گشا به بحران کره شمالی نیز می تواند احتمال سقوط و انحطاط آسیا را در آینده افزایش دهد. بحران کره شمالی می تواند منجر به یک جنگ محلی، محله ای، منطقه ای یا حتی جهانی گردد. این قضیه می تواند به سقوط ائتلافات سیاسی و یا حتی نابودی کامل منجر شود- این سناریو می تواند بدترین نتیجه ممکن باشد. جنوب آسیا همچنین می تواند با تجزیه پاکستان و هند به چندین کشور، تقسیمات جدیدتری را مواجه شود. حتی بخش های مسلمان نشین کشورهای چین، میانمار، تایلند و فیلیپین می توانند به دنبال تقسیمات بیشتری باشند.

سناریو چهارم : حرکت به سوی یک آینده تحول گرا^[15]

با این حال، سناریو چهارمی را نیز می توان متصور شد که تحول گرا تر از سناریوهای قبلی می باشد. آینده قابل تصور در این سناریو می تواند از طریق موضوعات نوظهور زیر پدید آید.

تصور کنید که در سال 2038هستیم در این صورت موارد زیر قابل تصور می باشد:

• آسیا به یک کنفدراسیون تبدیل خواهد شد که مرکز اقتصادی جهانی می باشد.
• مشارکت و برابری جنسیتی به یک هنجار و رویه عادی تبدیل شده است.
• آموزش مرزهای دانش را درنوردیده و این دانش شکل سنتی و سلسله مراتبی تدریس و کلاس درس را به یک ، زمین بازی دیجیتال، سوق داده است. مدل ها و الگوهای قدیمی دانش منسوخ شده است.

شکل 4 پارک دانش – بانکوک تایلند، تصویر از سهیل عنایت الله

• نهاد خانواده نیز تغییر کرده است و در این تغییر نسل نقش رباتها و هوش مصنوعی و یا هدایتگران دانش در خانواده پررنگ و مسلط شده است.

شکل 5 نویسنده به همراه یک ربات مهربان

برخی حتی ممکن است با چنین موجودات رباتی که ساخته بشر هستند ازدواج کنند. مهمترین تغییر نیز در شکل و نحوه ازدواج سنتی^[16] به ازدواج عشقی^[17] صورت می پذیرد.

شکل 6 – کارگاه آموزشی آینده پژوهی ، داکا، بنگلادش، نقاشی توسط یکی از شرکت کنندگان در کارگاه

برای ایجاد بهره وری بالاتر، محیط کار در آینده تغییر خواهد کرد. نقش دولت کمرنگ شده و به جای رابطه بازار- دولت از رابطه بازار- جامعه سخن به میان خواهد آمد. استعاره ” مرد بزرگ “^[18] کسی که برای همه تصمیم می گیرد، شاید به استعاره “برادر بزرگ ” کسی که کمک میکند، تغییر خواهد کرد.

شکل 7- پروفسور کو هوآ چن ،استاد آینده پژوهی دانشگاه تامکانگ در کارگاه آموزشی ” شهر آینده “‌ یونسکو ، فیلیپین می 2014

در آینده تخصص گرایی به یک ارزش تبدیل خواهد شد و متخصصان ارج نهاده می شوند ، و در این صورت است که رابطه همکاری میان صنعت و محل کار شکل خواهد گرفت. این قضیه از این جهت مهم و ضروری است چرا که انقلاب دانشی در آینده باعث می شود که همکاران در یک شرکت یا سازمان برای خلق ارزش و ثروت باهم همکاری کنندو به طرز هوشمندانه و با استفاده از تحلیل و پیش بینی های هوش مصنوعی^[19]، سازمانهای بسیار چابک تر و تعاملی تری را در سال 2038 هدایت میکنند.

ممکن است در آن زمان معیارها نیز به طرز چشمگیری تغییر کنند. در این چشم انداز آینده که بحث کردیم، ما به احتمال زیاد به سمت خط پایین چهارضلعی حرکت خواهیم کرد. این تغییرات شامل معیارهای شکوفایی و موفقیت، ادغام اجتماعی^[20]، پایداری زیست محیطی و معنویت خواهند شد.( مدیتیشن، شیوه های درونی تمرکز حواس). با این توصیفات می توان گفت آینده ای تحت عنوان “یوگانومیک”^[21] اتفاق می افتد- در چنین آینده ای در واقع تصمیمات با استفاده از ترکیبی از علوم مختلف شامل علوم طبیعی و علوم پیش بینی (پیشگویی)گرفته می شوند، همچنین افراد و سازمانها با استفاده از آرامش درونی عمیق نسبت به تغییر شرایط انعطاف پذیر خواهند بود و روی بدن، ذهن و روح متمرکز می شوند.

این بدان معنا نیست که تا سال 2038 مشکلات و چالش ها به کلی از بین خواهند رفت، در واقع تغییرات آب و هوایی در صدر چالشها قرار خواهد گرفت. با این حال تا سال 2038، آسیا نه تنها پیشگام در انرژی های تجدید پذیر خواهد شد، بلکه ساختارهایی را طراحی می کندکه سیستم های توزیع انرژی را ارتقا می بخشند و نتیجتا ما به راحتی می توانیم یک سیستم انرژی اشتراکی (اوبری) در آسیا به صورت نظیر به نظیر تصور کنیم.

خیزش و ترقی آسیا در آینده به احتمال زیاد الگوهای مهاجرت را نیز تغییر خواهد داد.مهاجرت های عظیم و دسته جمعی به آسیا بیشتر خواهد شد و ما انواع مختلفی از مهاجران را مشاهده خواهیم کرد که به آسیا مهاجرت خواهند کرد، برخی برای جستجوی شغل و فرصت های کسب و کار و برخی با هدف تغییر سبک زندگی یا زندگی ساده مهاجرت خواهندکرد. مهاجرت زنان، متخصصان با ملیتهای آسیایی، بازنشستگان با ملیت های غربی، پناهجویان زیست محیطی و کارگران خارجی به آسیا افزایش خواهد یافت یابد. بخش هایی از آسیا که این ماهیت مهاجرت را درک کنند و با مهاجران همکاری هوشمندانه و فعالانه داشته باشند، در آینده بیشترین سود را خواهند برد. شعار این روند مهاجرت و در واقع این موج آینده چنین خواهد بود: “بروید شرق ای زنان جوان!”

شاید آینده پیش گفته بعید به نظر برسد و این جغرافیای سیاسی^[22] و فجایع آب و هوایی است که آینده را شکل خواهد داد. با این حال، تحقیقات ما برعکس آن را پیشنهاد می کند. بذر تغییر برای آینده تحولی آسیا و در واقع کره خاکی به این بستگی دارد که چقدر می توانیم بر اینرسی کنونی غلبه کنیم تا چنین آینده ای مطلوب را بسازیم. این مهمترین سوالی است که در جستجوی پاسخ آن هستیم.

منابع :

1. E. Masini, and Y. Atal, eds., The Futures of Asian Cultures, Bangkok, UNESCO, 1993.
2. Sohail Inayatullah, “The Concept of the Pacific Shift,” Futures (Vol. 17, No. 6, 1985), 580–587.
3.  http://time.com/82225/china-world-biggest-economy/. Accessed 23 September 2014. On the purchasing power basis, China overtook the US in 2014and thus became ‘the world’s biggest economy’ http://www.businessinsider.com/china-overtakes-us-as-worlds-largest-economy-2014-10
4.  http://business.financialpost.com/2014/08/02/how-korea-became-the-worlds-coolest-brand/. Accessed 23 September 2014. http://www.kpopstarz.com/articles/15159/20121005/psy-the-new-economic-force-of-south-korea-bbc.htm. Accessed 25 September 2014.
5. This is important as hundreds of thousands of dollars are invested in a second passport – visa free mobility is highly sought after.  http://www.channelnewsasia.com/news/singapore/singapore-passport-becomes-most-powerful-in-the-world-9341920?cid=fbcna. Accessed 30 October 2017,
6. http://greenmetric.ui.ac.id/news/detail/49. Accessed 25 September 2014. http://greenmetric.ui.ac.id/ranking. Accessed 25 September 2014.
7. Sohail Inayatullah, Ellisha Nasruddin and Reevany Bustami, “Transformative Foresight: University Sains Malaysia Leads the Way,” Futures (Vol. 44, 2012), 36–45.
8. Sohail Inayatullah, Shakil Ahmed, Pushpita Alam, Susan Davis, and Syed Hashemi,“Alternative Futures of BRAC University,” On the Horizon (Vol. 21, No. 4, 2013), 275-285.
9. It is not just the power of measurement but the reframing. A new piece in The Friday Times explores unhappiness in Pakistan using the gross national happiness index. The Friday Times (October 16-22, 2017), 22.
10. Clive Cookson, “China poised to opt global corporate patents,” Financial Times (15 March2017), https://www.ft.com/content/384ba4b4-08dc-11e7-ac5a-903b21361b43?mhq5j=e2.Accessed 12 July 2017.
11. https://asia.nikkei.com/Politics-Economy/Economy/Asia-Pacific-overtakes-US-as-home-to-most-billionaires. Accessed 30 October 2017.
12. http://blogs.wsj.com/searealtime/2012/06/01/singapore-no-1-for-millionaires-again/. Accessed 23 September 2014.

تشکر و قدردانی :‌

با تشکر از خانم دکتر ثقفی،هیات علمی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران بخاطر راهنمایی و مشاوره فنی و همچنین سرکار خانم خسروی زاد بخاطر امور ترجمه، ویرایش و گرافیک

 

1. دانش آموخته دکتری آینده پژوهی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران و محقق مرکز پژوهش های توسعه و آینده نگری ↑
2. great rise ↑
3. cash ↑
4. condominium ↑
5. Credit card ↑
6. country club ↑
7. Kampung ↑
8. Leap frog ↑
9. Susantha Goonitalake ↑
10. Penang ↑
11. BRAC ↑
12. On the Horizon (Vol. 21, No. 4, 2013), 275-285. ↑
13. gross national happiness, gross national cool ↑
14. Fortress Asia ↑
15. TRANSFORMATIONAL FUTURE ↑
16. Arranged marriage ↑
17. Love marriage ↑
18. Big man ↑
19. AI( Artificial intelligence) ↑
20. Social inclusion ↑
21. yoganomics ↑
22. geo-politics ↑

مترجم: محمد علی برادران قهفرخی^[1]